του Στέφανου Μπαλταγιάννη –
Σήμερα, έχουμε πλέον μπροστά μας όλη την εικόνα της κατάστασης , που διαμορφώθηκε μετά από 5 μήνες διαπραγμάτευσης και κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Η συμφωνία είναι προφανώς αναγκαστική και ισοδυναμεί με την , σε μεγάλο βαθμό, επιβολή τελεσιγράφου και των απόψεων των δανειστών . Ο όρος δανειστές, περιγράφει πολύ καλύτερα την πραγματικότητα από τον όρο εταίροι.
Η πολύμηνη αυτή μάχη ανέδειξε με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο τη δομή της Ευρωζώνης. Με τη συμμετοχή στην Ευρωζώνη, αφαιρέθηκε από τα κράτη η δυνατότητα άσκησης νομισματικής πολιτικής , ο έλεγχος του τραπεζικού συστήματος πέρασε στη Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ανεξαρτητοποιήθηκε από το έλεγχο των κρατών. Η δομή του ευρώ, ήταν προβληματική εξαρχής γιατί: δεν προέβλεπε μηχανισμούς αντιμετώπισης κρίσεων και υπήρχε έλλειμμα δημοκρατίας στη λήψη αποφάσεων. Με την πάροδο του χρόνου, οι χώρες της Ευρωζώνης μετατράπηκαν σε χώρες δανειστών και δανειζόμενων και έχουμε το εντελώς παράδοξο: η νομισματική πολιτική και η ρευστότητα να εξαρτώνται από την ΕΚΤ, έναν υπερεθνικό οργανισμό, που δεν υφίσταται δημοκρατικό έλεγχο , ενώ τα ελλείμματα των κρατών και των Τραπεζών να ανήκουν στα κράτη μέλη.
Οι τρόποι αντιμετώπισης των κρίσεων, που περιγράφονται στη συνθήκη προσχώρησης είναι: η μετακίνηση εργατικού δυναμικού ( μετανάστευση) και η εσωτερική υποτίμηση, η μείωση, δηλαδή, των ονομαστικών μισθών – συντάξεων με στόχο να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα αφού δεν είναι δυνατή η εξωτερική υποτίμηση του νομίσματος. Επίσης, δεν είχε ληφθεί μέριμνα για τρόπους διάσωσης κρατών και τραπεζών ( bail out). Μετά από το ξέσπασμα τη παγκόσμιας χρηματοπιστωτική κρίσης, οι πιο αδύναμες οικονομίες, οι οποίες έχασαν σε ανταγωνιστικότητα από τη σύνδεση με ένα σκληρό νόμισμα και δικές τους εσωτερικές αδυναμίες, βρέθηκαν σε δύσκολη θέση. Οι κυρίαρχοι ακραίοι συντηρητικοί κύκλοι , που εκφράζονται στο πρόσωπο του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Β. Σόιμπλε, απάντησαν στην κρίση με τη διάσωση του χρηματοπιστωτικού τομέα, εφαρμόζοντας ακραίες πολιτικές άκαμπτης λιτότητας και προσπάθειας διάλυσης του όποιου κοινωνικού κράτους είχε απομείνει, πλήττοντας τα μεσαία και κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Έτσι κι αλλιώς, η τάση για διάλυση του κοινωνικού κράτους, ήταν εμφανής τις τελευταίες δεκαετίες με τη επικράτηση νεοφιλελεύθερων πολιτικών (Θάτσερ). Οι κύκλοι αυτοί, δεν μπορούν να αποδεχθούν την εφαρμογή ακόμη και ελαφρώς κεινσιανών πολιτικών, στοχεύοντας στη διατήρηση του οικονομικού και του εθνικού γερμανικού imperium όπως φάνηκε τις τελευταίες εβδομάδες.
Στις 25 Γενάρη στην Ελλάδα εκλέχθηκε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ με ένα αντιυφεσιακό πρόγραμμα . Αυτό το πρόγραμμα, δεν ήταν πρόγραμμα σοσιαλιστικού μετασχηματισμού ή κάποιο ακραίο αριστερό πρόγραμμα, αλλά θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πρόγραμμα ήπιου κεινσιανισμού, με στόχο να επαναφέρει τη χώρα στην ανάπτυξη και με αυτό τον τρόπο, να αποπληρωθεί ένα μέρος τα δανειακών υποχρεώσεων, καθώς όλοι αναγνωρίζουν, ότι το χρέος είναι δυσβάσταχτο.
Οι πολιτικές εσωτερικής υποτίμησης , που εφαρμόστηκαν την τελευταία πενταετία με υπόδειξη των δανειστών οδήγησαν σε πτώση της εσωτερικής ζήτησης και μείωση του ΑΕΠ κατά 25% γεγονός που οδήγησε τη σχέση χρέους- ΑΕΠ από το 120 % στο 175%. Όπως παραδέχονται και οι εμπνευστές του προγράμματος, η ύφεση ήταν μακρά μεγαλύτερη από τις προβλέψεις τους , πράγμα αναμενόμενο καθώς η ελληνική οικονομία στηρίζεται κατά βάση στις υπηρεσίες και την εσωτερική κατανάλωση.
Στους 5 μήνες των διαπραγματεύσεων, οι δανειστές φάνηκαν να ακολουθούν παρελκυστική τακτική και κάθε φορά που η ελληνική πλευρά εμφάνιζε προτάσεις , οι ίδιοι τορπίλιζαν τις διαπραγματεύσεις. Οι μόνες προτάσεις με υπογραφή, ήταν άλλωστε οι προτάσεις της ελληνικής πλευράς με την υπογραφή του πρωθυπουργού για τις οποίες υπήρξε έντονη κριτική στο εσωτερικό της χώρας, τόσο από μερίδα της συμπολίτευσης , όσο και από σύσσωμη την αντιπολίτευση, με το επιχείρημα ότι απέχουν από τις προεκλογικές δεσμεύσεις. Στη συνέχεια, βέβαια, η αντιπολίτευση πέρασε στη γραμμή «ευρώ πάση θυσία» το οποίο έντεχνα το παρουσίασε ως «Μένουμε Ευρώπη». Το διακύβευμα δεν ήταν , βέβαια, η Ευρώπη αλλά η ολική επαναφορά στην εξουσία. Η ρητορική πολλών στελεχών ήταν ίδια με του ανεκδιήγητου προέδρου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού κόμματος Βέμπερ. Μας είπαν για τη Λιθουανία με το πολύ χαμηλό βιοτικό επίπεδο , ξεχνώντας να μας πουν , ότι στη Λιθουανία εφαρμόστηκε κατά γράμμα το Δόγμα Σόιμπλε- ΔΝΤ , που οδήγησε στη εξαθλίωση του Λιθουανικού λαού με το 1/3 του να έχει μεταναστεύσει στο εξωτερικό. Ας μη κρυβόμαστε πίσω από τις λέξεις. Έγινε σαφής προσπάθεια πραξικοπηματικής ανατροπής της βούλησης του λαού , όπως εκφράστηκε στις εκλογές . Θυμόμαστε , άλλωστε, ότι ανάλογη πραξικοπηματική επιβολή κυβέρνησης ήταν και οι κυβερνήσεις Παπαδήμου και Μόντι στην Ιταλία. Το συντριπτικό ΟΧΙ στο δημοψήφισμα έδειξε, ότι ο λαός θέλει, να διατηρήσει το δικαίωμα του εκλέγειν και να προασπίσει τις κατακτήσεις από τη εποχή της γαλλικής επανάστασης και του διαφωτισμού έως σήμερα. Πέρα από όλα τα άλλα , τους τακτικισμούς, τις σκοπιμότητες, το ΟΧΙ ήταν αναγκαίο για να δείξει, ότι η μάχη για την υπεράσπιση της δημοκρατίας συνεχίζεται. Φανταστείτε, ένα λαό ο οποίος θα είχε ψηφίσει ΝΑΙ στη λιτότητα, στη φτωχοποίηση και θα αποδεχθεί τα οποιαδήποτε μέτρα χωρίς την παραμικρή αντίδραση. Γι’ αυτούς , που λένε ότι ήταν άνευ σημασίας ,αφού δεν παρήγαγε το επιθυμητό αποτέλεσμα η απάντηση είναι 1) δεν ξέρουμε ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα αν θα είχε επικρατήσει το ΝΑΙ μήπως χειρότερο; 2) ποιος έλληνας πολιτικός και ποιος ευρωπαϊκός λαός θα μπορούσε να διαπραγματευτεί οτιδήποτε στις επόμενες δεκαετίες ; 3)ακόμα και οι μάχες που φαίνεται ότι χάνονται μπορεί να παράξουν αποτελέσματα στο μέλλον, εγγύς και απώτερο. Τα ιστορικά παραδείγματα είναι πολλά, από τη Γαλλική Επανάσταση ως το Μάη του 68 και από τις απεργίες στο Σικάγο ως το φεμινιστικό κίνημα. Εάν προσχωρούσαμε σ’ αυτή τη λογική , θα έπρεπε εκ των προτέρων να έχουμε εξασφαλισμένη την επιτυχία σε κάθε αγώνα , να μη ξεβολευτούμε , να μη σηκωθούμε ποτέ από τον καναπέ μας και ο Λεωνίδας να μη σταθεί ποτέ στις Θερμοπύλες.
Το ΟΧΙ επίσης, σήμαινε απόλυτο όχι στο πολιτικό σύστημα, που κυβέρνησε τη χώρα για 40 χρόνια και το οποίο συνασπίστηκε στο σύνολό του πίσω από το δίλλημα ευρώ ή δραχμή και την προσπάθεια ανατροπής της κυβέρνησης. Σήμαινε , τέλος, ψήφο εμπιστοσύνης στο Πρωθυπουργό και εντολή ρήξης με το εγχώριο κατεστημένο .
Η συμφωνία , που υπογράφηκε είναι αναμφίβολά πολύ μακριά από τις προγραμματικές δεσμεύσεις και την ιδεολογική μας αντίληψη για τον κόσμο. Οι άλλες επιλογές είναι μια μεγάλη συζήτηση.
Η κυβέρνηση , κατά τη γνώμη μου, με δεδομένη αυτή τη συμφωνία, πρέπει να επικεντρωθεί στην προσπάθεια αναδιαμόρφωσης της χώρας.
Οι συνθήκες θα συνεχίσουν να είναι υφεσιακές και αυτό θα κάνει την προσπάθεια δυσκολότερη. 1) Πρώτο μέλημα, θα πρέπει να είναι η αντιμετώπιση της διαπλοκής , της φοροαποφυγής και του εντοπισμού του μαύρου χρήματος. Είναι δυνατός ο έλεγχος των παραπάνω με τους υπάρχοντες μηχανισμούς, αρκεί να υπάρχει η πολιτική βούληση. Δεν είναι θέαμα αντί άρτου , αλλά στοιχειώδης κοινωνική δικαιοσύνη . 2)Δεύτερος άξονας, είναι η σωστή διαχείριση όποιων αναπτυξιακών ενέσεων προβλέπονται στη συμφωνία με στόχο το μεγαλύτερο κοινωνικό όφελος. 3) Πρέπει να εξαντλήσουμε όσες δυνατότητες υπάρχουν για κοινωνική πολιτική 4) Να ενδυναμωθούν οι συμμαχίες, που διαμορφώθηκαν μετά το ΟΧΙ σε ευρωπαϊκό επίπεδο 5) Η σχέση μεταξύ κυβέρνησης και λαού πρέπει να βασίζεται στη ειλικρίνεια 6) εκλογές σε εύθετο χρόνο για αναβάπτιση στη λαϊκή εντολή .
Γνωρίζω ότι είμαστε πικραμένοι, πολλοί παρομοιάζουν την κατάσταση με τη συμφωνία της Βάρκιζας. Άποψή μου είναι ότι δεν πρέπει να γίνει το ίδιο ιστορικό λάθος . Δεν πρέπει να αφήσουμε την πρωτοβουλία των κινήσεων στις δυνάμεις της ακραίας συντήρησης και να νεκραναστήσουμε το πολιτικό σύστημα , που καταδικάστηκε απερίφραστα σε δύο εκλογικές αναμετρήσεις. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε τη δημιουργία κολυμπήθρας του Σιλωάμ . Πιστεύω ότι πρέπει να συνεχίσουμε να παλεύουμε και να αποτελούμε παράγοντα διαμόρφωσης των εξελίξεων. Αυτός ο αγώνας είναι δυσκολότερος από τα μέχρι τώρα. Αλλά οι πόλεμοι δεν τελειώνουν με μια και σε μια μάχη, μια τακτική υποχώρηση δεν πρέπει να μετατραπεί σε στρατηγική ήττα.
……….για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή…
